ورق های مورد استفاده در صنعت خودروسازی

ورقی که در صنعت خودرو استفاده می‌شود چه جنسی دارد؟ آیا این ورق به صورت عمده نیز یافت می‌شود؟ ورق مورد استفاده در صنعت خودرو چگونه ساخته می‌شود؟ ورق خودرو باید چه کاربردهای دیگری دارد؟ تمام خودروها، چه داخلی چه خارجی از ورق‌ های فولادی (ورق آهن) ساخته می‌شوند؛ البته شرکت‌های معتبر در زمینه خودرو سازی از ورق‌های آلیاژی نیز استفاده می‌کنند.

مقاومت بالا،‌ قیمت مناسب، شکل گیری به آسانی و انعطاف بالا هنگام شکل پذیری، از ویژگی‌های ورق فولادی هستند. ویژگی‌های ورق فولادی باعث شده تا این ورق تبدیل به پرکاربردترین ورق در صنعت خودروسازی شود. ورق فولادی پر کاربردترین ورق در صنعت خودروسازی است؛ اما تنها ورق نیست. ورق‌های دیگری مانند ورق تیتانیوم، ورق آلومینیوم و ورق منیزیوم قابلیت جایگزینی با ورق فولادی را دارند. در برخی از مدل‌های خودرو بسته به نیاز ماشین و کاربرد آن، از ورق‌های دیگر استفاده می‌شود.

بیشترین کاربردی که ورق فولادی در صنعت خودرو سازی دارد؛ بدنه خودرو است و در قطعات دیگر خودرو کمتر استفاده می‌شود. در ادامه به بررسی نقش و انواع ورق در صنعت خودرو سازی می‌پردازیم.

ورق در صنعت خودرو سازی چه نقشی دارد؟

ورق خام در فرآیند خودرو سازی قابل مصرف نیست به همین دلیل ورق‌‌ها بریده می‌شوند، از طریق جوش به ورق بعدی متصل می‌شوند و شکل می‌گیرند. در ساخت یک خودرو،‌ تنها یک ورق فولادی کافی نیست و باید از انواع ورق استفاده شود. ورق سیاه برای ساخت بدنه،‌ زیر خودرو و شاسی،‌ ورق گالوانیزه برای بدنه و اگزوز، همچنین برای موتور، سقف و موارد دیگر کاربرد دارد.

نه تنها در ساخت خودروهای سبک، بلکه خودروهای سنگین نیز با استفاده از ورق‌های نامبرده ساخته می‌شوند و ورق آهن اصلی‌ترین ورق برای ساخت انواع خودرو است. پیشرفت‌های روز افزون در صنعت خودرو،‌ نوید حذف نقاط ضعف ورق‌های فولادی را می‌دهد که خود سازنده خودروهای محکم تری است.

جابه‌جایی ورق‌ آهن

ورق‌‌‌هایی که عمده‌ترین بخش‌های ساخت یک خودرو را تشکیل می‌دهند،‌ ابعاد بسیار بزرگی دارند و شکل دادن آن‌‌ها بدون ابزار غیر ممکن است. هنگام بارگیری ورق‌ آهن و ورق گالوانیزه یا دیگر ورق‌های مورد نیاز،‌ از تجهیزات بالابر فولادی با قوانین خاص جابه‌جایی استفاده می‌شود.

سطح ورق آهن نباید خط و خشی را دچار شود؛ به همین منظور با احتیاط کامل باید ورق‌های فولادی را از مکانی به مکان دیگر منتقل کرد. لیفت مغناطیسی یکی از چندین ابزار مناسب انتقال ورق آهن است. به لطف بازوهای رباتیک کمکی،‌ گیره‌های آهن ربایی به سطح ورق می‌چسبند و بدون آسیب دیدن یا خم شدن،‌ ورق جابه‌جا می‌شود. حال که با انواع ورق و نحوه جابه‌جایی آن‌ها آشنا شدیم؛‌ بهتر است نگاهی به انواع ورق داشته باشیم.

انواع ورق مورد استفاده در صنعت خودروسازی

کمی قبل‌تر اشاره کردیم که برای بخش‌‌های مختلف یک خودرو،‌ از ورق‌های متفاوتی مانند ورق آهن،‌ ورق گالوانیزه و ورق سیاه استفاده می‌شود. حال قصد داریم به بررسی هرکدام از ورق‌ها و کاربرد آن‌ها در صنعت خودرو سازی بپردازیم.

ورق گالوانیزه

ورق گالوانیزه که آهن گالوانیزه نیز نامیده می‌شود، از طریق دو روش نورد سرد و گرم به تولید می‌رسد. معمولا ورق‌های نورد گرم پس از تولید توسط یک لایه فلز روی (ZN) پوشانده شده و پس از طی کردن این مرحله تبدیل به ورق گالوانیزه می‌شود. این عمل که گالوانیزاسیون یا روی‌اندود‌کردن نام دارد،‌ مقاومت یک ورق را در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی‌های احتمالی افزایش می‌دهد. یک ورق گالوانیزه باید ویژگی‌های زیرا را داشته باشد:

• ورق گالوانیزه هزینه نگهداری و تعمیر کمتری نسبت به دیگر ورق‌ها دارد.
• هزینه کمتر برای تولید ورق گالوانیزه
• اتصال راحت هنگام جوشکاری
• انعطف بالا زمان فرم دهی و شکل گیری آسان
• داشتن ظاهری براق و جنس با کیفیت
• مقاومت مثال زدنی در برابر آب و زنگ‌زدگی
• عمر مفید تا 50 سال

نکته جالب، خنثی بودن ورق گالوانیزه در برابر دیگر مواد شیمیایی است. برای مثال برخی ورق‌های گالوانیزه را رنگ می‌کنند تا جلوه بصری زیبا‌تری را به نمایش بگذارد. ورق گالوانیزه به راحتی رنگ می‌گیرید و هیچ عکس‌العملی در برابر رنگ و تیر نشان نمی‌دهد. این ورق‌ها بیشتر برای محیط یا محصولی استفاده می‌شوند که در تماس با رطوبت یا موقعیت‌های آسیب‌زا هستند. یکی از شایع‌ترین کاربردهای ورق گالوانیزه،‌ بدنه خودروها و موتور خودرو است.

ورق سیاه یا ورق گرم

ورق ساخته شده از فولاد که در دمای 930 درجه سانتیگراد قرار می‌گیرد و به لطف این عملیات خاصیت فرم پذیری آن بهینه شده است؛ ورق سیاه یا ورق گرم نام دارد. همچنین دلیل دیگر استفاده از نام ورق سیاه رنگ سطح بیرونی ورق‌ها بوده که به خاطر اکسیداسیون ایجاد می‌شود. ورق‌‌های سیاه از عمده‌ترین محصولات کارخانه‌های فولاد سازی ایران هستند که میزان ابعاد گسترده‌ای دارند و حتی در سایز‌های سفارشی نیز ساخته می‌شوند. شما میتوانید تفاوت ورق سرد و گرم را در مقاله بررسی تفاوت های ورق فولادی نورد گرم و نورد سرد مطالعه نمایید.

رایج‌ترین نوع ورق از خانواده ورق سیاه، ورق st52 است که با استاندارد DIN17100 تولید می‌شود. علت پر کاربرد بودن ورق st52 آلیاژی و ضدسایش بودن آن است که به عنوان یکی از ورق‌های زیربنایی صنعت شناخته می‌شود. ماده اصلی تشکیل دهنده این ورق 1.6 درصد منگنز است که دو خاصیت دیگر ورق st52 یعنی خمش و ارتجاعی بودن آن را ممکن می‌کند. به طور کلی ورق سیاه در دو مدل رول‌فرم و پلیت فرم به ساخت می‌رسد که مراحل ساخت آن‌ها یکسان بوده و تنها حالت نهاییشان فرق می‌کند.

ورق آهن

ورق آهن، مشابه دیگر ورق‌های نامبرده شده از آلیاژی بر پایه آهن ساخته می‌شود. ورق آهن نیز با استفاده از دو روش نورد سرد و نورد گرم به مراحل تولید می‌رسد. نورد اصطلاحی است که برای شکل دهی به آهن به‌کاربرده می‌شود. فرآیند نورد با رد کردن فولاد از میان تعدادی غلتک با دمای مشخص به سرانجام می‌رسد. ورق گالوانیزه، ورق شادولاین، ورق روغنی، ورق سرد، ورق قلع اندود، ورق آجدار و ورق استنلس استیل همه از زیر مجموعه‌های ورق آهن هستند. ورق آهن بجز بدنه خودرو کاربرد گسترده‌ای دارد و حتی در دکورراسیون منازل یا به عنوان ورق عایق مصرف می‌شود.

ویژگی‌های ورق مناسب خودروسازی

تعدادی از ویژگی‌های مهم و تاثیر گذار که ورق‌های نامبرده را به محصولی مناسب برای صنعت خودروسازی تبدیل می‌کند؛ عناوین زیر هستند.

• استحکام و دوام بالا
• طول عمر زیاد
• سازگاری با محیط زیست
• امنیت بالای فولاد
• قابلیت تعمیر و بازسازی آسان
• انعطاف پذیری و شکل گیری راحت