ورق سیاه
از متداول ترین و پر مصرف ترین محصولات فولادی، ورق سیاه است. علت این که به این ورق ها، ورق سیاه گفته شده است این است که در حین ساخت این محصول چون اجزای تشکیل دهنده ورق در دمای بالا ذوب میشوند رنگ محصول هم مات میشود. همچنین می‌توان ورق سیاه را به طور متالورژیکی تعریف کرد:
به ورقی که از فولاد و طی فرآیند نورد گرم Hot Rolling)) ساخته شده باشد و در دمای بالا تر از 930 درجه ی سانتیگراد (یا همان 1700درجه فارنهایت) تحت عملیات نورد فشاری قرار گرفته باشد و در اثر این عملیات خاصیت فرم پذیری آن بهبود پیدا کرده باشد، ورق فولادی نورد گرم یا به طور کوتاه و مختصر ورق سیاه گفته میشود. به این دلیل که سطح خارجی ورق سیاه بخاطر وجود آثاری از اکسیداسیون و زنگ زدگی به حالت مات درآمده و مانند ورق گالوانیزه و یا روغنی براق نیست، نام ورق سیاه برای این محصولات انتخاب شده و استفاده میشود.
ورق های سیاه که از عمده ترین و رایج ترین محصولات تولید شده در کارخانجات بزرگ فولاد هستند، دامنه ی بسیار وسیعی در نوع فولاد، ابعاد و ضخامت دارند. کاربردی ترین نوع ورق فولادی تولید شده در کشورمان ورق های St37 و ورق St52 می‌باشند. درباره ابعاد و اندازه های این ورقه ها باید گفت که دامنه ی وسیع ضخامتی از 1 میلی متر گرفته تا 10 سانتی متر در ورق های سیاه مشاهده میشود. هرچه ضخامت بالا تر برود، محصول حالت تختال بیشتری پیدا خواهد کرد و شکل پذیری آن هم کمتر خواهد شد.
مدل عرضه ی ورق ها در بازار به دو شکل رول و یا شیت با ابعادی مشخص است. در حالتی که ورق در کارخانه با اندازه های مشخصی برش بخورد به آن ورق فابریک گفته میشود. این اصطلاح از کلمه Fabricated به معنی “ساخته شده” است. ورق فولادی به خودی خود یک محصول نهایی نیست و ورق های سیاه ساختمانی هم معمولا برای ساختن محصولاتی ثانویه مانند انواع پروفیل ها و مقاطع فلزی، تسمه ها، گاردریل و دیگر تجهیزات ترافیکی و همچنین ساخت تانک ذخیره، کشتی سازی و تجهیزات عظیم صنعتی و … کاربرد دارند.
بخش عمده ی نیاز ورق سیاه صنایع کشورمان در داخل ایران تولید میشود که یکی از اصلی‌ترین تولید کنندگان آن هم فولاد مبارکه اصفهان می‌باشد که از سال 1371 تاسیس شده و شروع به فعالیت کرده است.
تولید ورق سیاه
ورق سیاه، ورقی است که به روش نورد گرم تولید شده است. این ورق ها در ضخامت های متنوعی تولید میشوند و به همین علت، کاربرد بسیار گسترده در صنایع متنوع دارند. در ادامه به بررسی مراحل تولید ورق نورد گرم میپردازیم.
- تختال های گداخته شده تا دمایی بیش از ۱۱۰۰ درجه سانتی گراد با آنالیز شیمیایی ک متناسب با محصول ماست از کوره ها به سمت خط تولید حرکت می‌کنند.
- لایه های اکسیدی با ضخامت زیاد که به صورت فلس بر روی تختال تشکیل شده اند، زدوده میشوند.
- بعد از آن اسلب را با استفاده از دستگاه رول پرس تا حدیی که به ضخامت و عرض مشخصی برسد، فشرده می‌کنند.
- گام بعدی کاهش ضخامت کنترل شده به وسیله ی غلتک های رفت و برگشتی است.
- حالا تختال نازک شده که هنوز حالت گداخته هم دارد، در باکس جمع آوری کویل به صورت کلافی پیچیده میشود.
- کلاف باز میشود و اول و آخر آن به وسیله ی گیوتین جداسازی میشود.
- سپس اکسیدزدایی ثانویه انجام میشود.
- مجددا وحصول ما به وسیله ی غلطک های هیدرولیک خیلی قوی و سنگین در معرض نورد نهایی قرار می‌گیرد که خواص مکانیکی آن هم با این کار بهبود پیدا می‌کنند.
- حالا نوبت خنک سازی ورق های تولید شده و ارسال آنها به سمت رول جمع کن است.
- مرحله نهایی هم شامل بسته بندی و چاپ برند و یا حتی نام کارخانه و شماره ذوب آنهاست.
- آخرین مرحله که پیش از ارسال محصول به انبار یا خارج از کارخانه انجام میشود، وزن کشی رول بسته بندی شده است.
شما عزیزان میتوانید، برای مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با تفاوت نورد ورق ها به مقاله “ تفاوت ورق نورد سرد و نورد گرم ” مراجعه کنید. همچنین پیشنهاد میکنیم مقاله ” نحوه تولید ورق آهن ” را برای کسب اطلاعات کامل و جامع در رابطه با تولید ورق، مطالعه نمایید.
انواع ورق سیاه
ورق سیاه بر اساس کاربرد، ترکیب مواد و نیز ظاهر آن به انواع متفاوتی تقسیم بندی میشود. برای نمونه ورق سیاه بر اساس ظاهر به این شکل دسته بندی میشود:
ورق سیاه رول شده
- در عرض های 1500 ،1250 ،1000 و 2000 میلی متر، ضخامت 1.5 الی 15 میلی متر و در طول نا محدود تولید میشود.
ورق سیاه فابریک
- در ضخامت های بالای 15 میلی متر به بالا، ابعاد ۱۰۰۰۲۰۰۰ و ۱۲۵۰۲۵۰۰ و ۱۰۰۰۶۰۰۰ و ۱۵۰۰۶۰۰۰ و ۲۰۰۰۶۰۰۰ و ۲۰۰۰۱۲۰۰۰ و در هر سایز دلخواهی تولید میشود.
دو گرید معروف St37 و St52 برای ورق سیاه معمولی و صنعتی می‌باشند که در آن ها St علامت قدرت و عدد کنار آن هم میزان تنش نهایی یا همان میزان سختی برحسب کیلوگرم بر سانتی متر مربع را نشان می‌دهد.
- ورق سیاه St37 به عنوان یک ورق سیاه معمولی با درصد کربن ناچیز تر در صنایعی مختلف از جمله ساختمان سازی کاربرد دارد.
- ورق سیاه St52 به عنوان یک ورق سیاه صنعتی با درصد کربن بالاتر در صنایع سنگین مثل ساخت ماشین آلات کاربرد دارد.
مشخصات ورق سیاه
ورق های گرم هم مانند دیگر محصولات فولادی مشخصات خاص به خود را دارند. مثلا مواردی مانند آنالیز شیمیایی و خواص مکانیکی با توجه به گرید این محصولات مشخص میشوند.
خواص مکانیکی ورق سیاه در حین تولید بهینه میشود. در دمای بالاتر از 930 درجه ی سانتیگراد که عمل تبلور دوباره انجام میشود، به دلیل فشرده شدن فولاد در نورد، کریستال های در حال شکل گیری فولاد اول خرد شده و سپس در یکدیگر قفل شده و اگر مواد در جای درست خود قرار نگیرند که گاهاً هم محتوی عناصر ناخالصی می‌باشد به سطح می‌رسند.
از دیگر تاثیراتی که فرآیند تولید ورق سیاه در آن به وجود می‌آورد، قابلیت جوشکاری خوب و مقاومت در خستگی در برابر بارهای متغییر است.
کاربردهای ورق سیاه
همانطور که گفته شد، ورق سیاه بسیار پر کاربرد بوده و در تولید مقاطع فولادی بسیاری از ورق سیاه استفاده میشود. برخی از این مقاطع فولادی عبارت اند از:
از سایر کاربرد های ورق های سیاه در صنعت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تجهیزات ترافیکی
- گارد ریل
- ورق پانچ
- تسمه
- زهوارهای فولادی
- تانک
- مخازن ذخیره سازی مشتقات نفتی
- کشتی سازی
- تجهیزات دریایی و صنایع بزرگ
و هزاران محصول دیگر که با ورق های سیاه در ضخامت های متنوع قابل تولید هستند.( توجه کنید که همواره ضخامت ورق سیاه نقش مستقیمی در قیمت ورق سیاه دارد.)
اصلی‌ترین و بزرگترین تولید کنندگان ورق سیاه در کشور
کارخانه های زیادی در کشور ما اقدام به تولید ورق سیاه کرده اند که از مهمترین آنها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- فولاد مبارکه اصفهان
- مجتمع فولاد سبا
- فولاد اکسین خوزستان
- فولاد کاویان
- فولاد گیلان
ورق سیاه فولاد مبارکه اصفهان
یکی مهمترین تولید کنندگان ورق های سیاه، شرکت فولاد مبارکه ی اصفهان است که در 75 کیلومتری شهر اصفهان می‌باشد. این مجتمع، یکی از بزرگترین واحد های صنعتی در ایران است که با دارا بودن خط تولید شمش فولادی، در حوزه تبدیل شمش به ورق فولادی هم فعالیت دارد.
ورق سیاه فولاد اکسین خوزستان
این شرکت که در کیلومتر 10 جاده بندر امام خمینی (ره) اهواز در استان خوزستان می‌باشد. فولاد اکسین با استفاده از تجهیزاتش ورق سیاه را با سطح کیفیت بالایی تولید و عرضه می‌کند. ظرفیت تولید فولاد اکسین به بیش از یک میلیون تن در سال هم می‌رسد.
ورق سیاه فولاد کاویان
فولاد کاویان واقع در 9 کیلومتری جاده ی اهواز خرمشهر است . تاریخ تاسیس این شرکت به سال 1372 برمی‌گردد. همچنین در سال 1374 با کارخانه فولاد اهواز ادغام گردید.
ورق سیاه فولاد گیلان
این شرکت در جاده سراوان شهر رشت، واقع شده است. فولاد گیلان در سال 1382 تاسیس شد. محصولات تولیدی این شرکت در صنایع مختلفی از جمله صنعت خودروسازی، صنایع ساختمانی و لوله سازی کاربرد دارند.
تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی
عمده ترین تفاوت های این دو ورق شامل موارد زیر هستند:
- ورق سیاه با فرآیند نورد گرم تولید میشود و ورق روغنی با فرآیند نورد سرد.
- ورق سیاه ممولا ضخامتی بین 1 میلی متر تا 15 میلی متر در حالت رول و از16 میلی متر به بالا، برای حالت فابریک دارد. در حالی که ورق های روغنی دارای ضخامتی بین 0.3 تا 3 میلی متر را پوشش می‌دهند.
تفاوت ورق سیاه و ورق گالوانیزه
عمده ترین تفاوت های این دو ورق شامل موارد زیر هستند:
- در فرآیند تولید ورق سیاه مرحله گالوانیزاسیون و یا شاید هیچ گونه آبکاری ای وجود نداشته باشد.
- ورق گالوانیزه در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاومت بالایی دارد.
- ورق سیاه بلافاصله لایه ای اکسیدی بر رویش تشکیل میشود.
قیمت ورق سیاه
ورق سیاه در تناژ بسیار بالا در داخل کشورمان تولید می شود، در نتیجه قیمت نهایی آن تا حد بسیار زیادی وابسته به فاکتورهای داخلی است. اما در هرحال دچار نوساناتی را هم خواهد شد و این نوسانات به صورت روزانه اتفاق می افتند. پس حتما پیش از خرید سعی کنید از قیمت های روز باخبر شوید سپس خرید خود را نهایی کنید.
در مقاله بالا سعی کردیم شما خواننده گرامی را با به طور کامل با ورق سیاه و مشخصات و ویژگی های آن آشنا کنیم و اطلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار دهیم. شما عزیزان میتوانید برای دریافت مشاوره خرید ورق و سایر مقاطع فولادی با کارشناسان آهن پترو در ارتباط باشید. کافیست از طریق چت آنلاین درخواست خود را به ما بیان کنید و یا با شماره های داخل سایت تماس بگیرید.
